دهه اول ماه ذوالحجه؛ فرصتی برای پرواز روح
ماه ذوالحجه، از ماه‌های ویژه و ارزشمند در تقویم عبادی اسلام است که دهه نخست آن جایگاهی بس رفیع دارد. این ده روز، فرصتی الهی برای تجدید عهد با خداوند، تزکیه نفس و بهره‌مندی از فیوضات معنوی بی‌پایان است. فضیلت این ایام در قرآن و روایات به روشنی بیان شده و علما آن را بهترین ایام سال برای انجام اعمال صالح دانسته‌اند.
قسم خداوند به “لیال عشر”
یکی از دلایل اهمیت این دهه، قسم الهی در قرآن کریم است. خداوند در آغاز سوره فجر می‌فرماید: «وَ الفَجرِ * وَلَیالٍ عَشرٍ»
بسیاری از مفسران اسلامی بر این باورند که «لیال عشر» به دهه اول ماه ذوالحجه اشاره دارد. قسم خوردن خداوند، نشانه‌ای از عظمت و اهمیت موضوع است، و همین آیات گواهی است بر برکت و ارزش این روزها.
احادیث پیامبر و تأکید بر اعمال صالح
۱) اعمالِ خیر در ده روز اول ذی الحجه بیشترین ثواب را در طول سال دارد. گفتند؛حتی ازجهاد هم بهتر است؟ فرمود؛ بله، مگر اینکه مجاهدی با جان و مالش به جهاد برود و برنگردد. [بخاری ۹۶۹]
۲ ) پیامبر ﷺ نُه روزِ اول ذی الحجه را روزه میگرفت. (۹ روز قبل از عید قربان)[بخاری ۹۶۹]
۳)بهترین روزهای دنیا ده روز اول ذی الحجه است.[صحيح جامع ۱۱۳۳]
۴) روزه گرفتن در روزِ عرفه گناهان سال قبل و سال بعد را میپوشاند (عرفه= روز قبل از عید قربان)
[۱۱۶۲ مسلم– ۷۴۹ ترمذی _ ۱۷۳۰ ابن ماجه- ۲۴۲۵ ابوداود]
۵) هيچ روزی نيست که در آن خداوند بنده ای را از جهنم آزاد کند، بيش از روز عرفه [۱۳۴۸ مسلم]
۶) «هيچ ايامي نيست كه عمل صالح در آن محبوبتر از اين ايام دهگانه باشد؛ پس در آنها بسيار تهليل (لا اله الا الله) و تكبير (الله اكبر) و تحميد (الحمدلله) بگوييد» [رواه احمد]
۷) بهترين دعا؛ دعای روز عرفه است و بهترین چیزی که من و پیامبران پیش از من گفته اند: ” لا إله إلاَّ الله وحده لا شریک له، له الملک وله الحمد وهو علی کل شیء قدیر ” (پس اين دعا یادتان نرود) [۳۵۸۵ ترمذی _ ۱۵۰۳ سلسله صحیحه]
این احادیث به‌خوبی نشان می‌دهند که فرصت ده روزه آغاز ذوالحجه برای مؤمنان، ارزشی هم‌سنگ با بزرگ‌ترین عبادات دارد. در این ایام، هر عمل خیری – از نماز و روزه گرفته تا صدقه و صله رحم – ثوابی مضاعف دارد.
عید قربان؛ اوج بندگی و تسلیم
روز دهم ذوالحجه، عید قربان است؛ عیدی بزرگ که یادآور تسلیم حضرت ابراهیم (ع) در برابر فرمان الهی برای قربانی کردن فرزندش اسماعیل (ع) است. این روز، نماد قرب و عبودیت است. مسلمانان با قربانی کردن، نه تنها سنتی الهی را زنده نگه می‌دارند، بلکه به نیازمندان نیز کمک می‌کنند که این عمل باعث تقویت همبستگی اجتماعی نیز میشود .
نماز عید قربان، غسل و تکبیرات آن، از دیگر اعمال مهم این روز است. در ایام تشریق (یازدهم تا سیزدهم ذوالحجه) نیز مستحب است پس از نمازهای واجب، تکبیرات مخصوص گفته شود.
(اللّٰه أکبر اللّٰه أکبر اللّٰه أکبر لا إله إلا اللّٰه والله أکبر اللّٰه أکبر و لله الحمد…)
نتیجه‌گیری: ده روزی برای بازگشت به خدا
دهه اول ذوالحجه، فرصتی ناب برای نزدیک‌شدن به خداوند است. فرصتی که در آن باید از غفلت‌ها توبه کرد، اعمال نیک را بیشتر کرد، دل را با یاد خدا آرام ساخت و روح را برای مسیر عبودیت تقویت کرد.
در دنیایی که لحظه‌ها با شتاب می‌گذرند، این ده روز می‌تواند فرصتی برای ایستادن، اندیشیدن و بازسازی معنوی باشد. بیاییم این فرصت آسمانی را غنیمت شمریم و از آن بهره کامل ببریم.
و من الله التوفیق
نویسنده: طوبا ميرزاد.