سنت فراموش شده

پیامبر بزرگ اسلام –صلی الله علیه وسلم- برای مسلمانان در هر زمان و مکانی اسوه و نمونه عملی است. پیروی از آن حضرت نشانه مسلمان بودن و کمال ایمان به شمار می رود. هرکه زندگانی و سنت آن حضرت را چراغ راه خود گرداند او هدایت یافته است و هرکه از روش زندگی آن حضرت دور بماند و راه و رسم دیگری انتخاب کند، به میزان انحراف و دوری‌اش حکم گمراهی بروی اطلاق می شود. در قرآن کریم هم آمده است: «وَإِن تُطِيعُوهُ تَهْتَدُو ( النور/ ۵۴)ترجمه: ( واگر از او پیروی کنید هدایت می شوید). قرآن کریم هدایت بندگان را منوط به پیروی پیامبر دانسته است. به این اساس نتیجه اطاعت هدایت است ونتیجه عدم اطاعت گمراهی. الله متعال در آیت دیگری از زبان پیامبر – صلی الله علیه وسلم- نقل قول می کند: « فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللّهُ (آل عمران/ ۳۱)ترجمه: ( از من پیروی کنید خداوند شما را دوست می دارد).
الله بزرگ در هر دو آیت بالا اسلوب شرط به بکار بسته است. در آیت نخست هدایت را مشروط به اطاعت اوامر الهی گردانیده و در آیت دومی محبت و دوستی خداوند از بندگان را به پیروی روش پیامبر منوط ساخته است. همینگونه قرآن کریم پیامبر بزرگ را اسوه و الگوی عملی کامل معرفی می فرماید: « لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا» ( النور/۲۱)ترجمه: ( هرآیینه برای شما در وجود پیامبر خدا الگویی نیکو است، برای کسی که خدا و روز باز پسین را می خواهد، و خدا را به کثرت یاد می کند).
متأسفانه امروزه امت اسلامی در حالی به سر می برد که ارزشهای آن دچار دگرگونی شده است، به آنچه پیشینیان امت ارج می نهادند و به آن توجه و پابندی داشتند و ازصمیم هویت اسلامی خود می دانستند؛ حال در قلب ها جا ندارد، از نظر ها افتاده است و عمل به آن کم رنگ گردیده است. این ارزش ها که بیانگر تشخص امت اسلامی است؛ آهسته، آهسته جا به ارزش های وارداتی خالی می کند و خود فراموش می شود و ما یا بی تفاوت از آن می گذریم و یا حیران به آن می نگریم بی آنکه اقدامی برای احیای دوباره ی آن نماییم. آیا این بی تفاوتی و غفلت نزد الله متعال عذر پنداشته می شود؟ آیا وقت آن نرسیده تا غفلت از خود کنار زنیم و به پا خیزیم؟
هر فردی به اندازه توان در تلاش احیای سنتی از سنت های فراموش شده گردد و در نهادینه کردن دوباره آن سعی نماید تا امت اسلامی از غفلت بیدار گردد، کاستی های خود را بشناسد، در صدد جبران برآید، به ارزش های خود برگردد واز بحران بی هویتی بیرون آید.
در میان صدها سنت فراموش شده و ترک شده یکی بزرگداشت ده روز اول ماه ذی الحجه است. دهه ذی الحجه یکی از مواسم بزرگ عبادت می باشد؛ روزهایی که الله متعال به آن قسم خورده است: «وَالْفَجْرِ وَلَيَالٍ عَشْرٍ » می باشد.
پیامبر صلی الله علیه وسلم این روز ها را بهترین روز های سال نامیده است. عن ابن عباس رضی الله عنهما قال: قال رسول الله صلی الله علیه وسلم:«ما من ایام العمل الصالح فیها أحب إلی الله من هذه الأیام ـ یعنی أیام العشرـ قالوا: یا رسول الله ولا الجهاد فی سبیل الله؟ قال: و لا الجهاد فی سبیل الله، إلا رجل خرج بنفسه و ماله ثم لم یرجع من ذلک بشیء» رواه البخاری ترجمه:« از ابن عباس رضی الله عنهما روایت است که گفت: پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند:« در هیچ روزی به اندازه این ده روز عمل صالح نزد الله محبوبتر نیست. گفتند: یا رسول الله حتی جهاد در راه الله هم؟ فرمودند: حتی جهاد در راه الله، مگر شخصی که با جان و مالش برود و وهیچ چیزی از آن باز نگردد».
گذشته گان امت و سلف صالح این روز های با عظمت را گرامی می داشتند و با انجام عبادات گوناگون از شبها و روزهای آن، در کسب نیکی ها تلاش می کردند.
عبدالله بن عباس( رضی الله عنهما- همه آن روزها را روزه می گرفت. سعید بن جبیر هر گاه دهه ذی الحجه داخل می شد در انجام عبادات چنان تلاش می کرد، که همه توانش را از دست می داد و امر می کرد که در این شب ها چراغ های خود را خاموش نکنید. در جا های خصوصی و عمومی با صدای بلند تکبیر می گفتند، به سخن الله متعال « وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَّعْلُومَاتٍ »( الحج ۲۸)، عمل می نمودند. عبد الله بن عمر- رضی الله عنهما- می گفت: «عمره کردن در دهه اول ذی الحجه برایم پسندیده تر از ادای آن، در بقیه ایام سال است». ابوعثمان النهدی می گوید: سلف سه دهه را گرامی می داشتند: دهه اخیر رمضان، دهه اول ذی الحجه و دهه اول محرم». حتی بعضی علما در این ایام تدریس را متوقف می کردند تا از برکت این روز ها بیشتر بهره‌مند شوند.
وحال ما در کجای ارج گذاری این روز ها قرار داریم؟ آیا در مورد فضیلت این روزها چیزی می دانیم ؟ اگر می دانیم آیا به آن عمل می کنیم؟ اگرنه، باید قبل از همه به معلومات خود بیفزایم، چون دانستن در مورد فضیلت این روز ها بهترین انگیزه برای تعظیم این روز های با برکت می باشد.
معلومات را به خود منحصر نکنیم بلکه آنرا با دیگران نیز شریک سازیم ودیگران را هم در استفاده از این روز های با عظمت یاری رسانیم.
در هر موقعیت اجتماعی که قرار داریم: اگر پدر هستیم یا مادر، واگر خواهر و یا برادر خانواده، دوست استیم و یا همکار باید یکدیگر را در بزرگداشت این روز ها تشویق نماییم. فضای خانه را در این ایام، مانند رمضان مختلف تر بگردانیم. با گرفتن روزه، به ویژه روزه روز عرفه که پیامبر صلی الله علیه وسلم در مورد روزه روز عرفه فرمودند که روزه روز عرفه باعث کفاره گناهان سال گذشته و آینده بندگان می شود. با گفتن اذکار بویژه الله اکبر، الله اکبر لااله الا الله والله اکبر الله اکبر و لله الحمد. تلاوت قرآنکریم و دادن صدقه، قربانی و ادای بقیه نوافل و هر آن عملی که سبب خشنودی الله متعال می گردد و در ضمن ترک گناهان! تا در زنده کردن یک سنت نقش ایفا نمایم. و در اجر عمل کننده گان به آن سنت، سهیم شویم. پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرماید:« هر که در اسلام سنت نیکی را نهادینه کرد برای او پاداش است و پاداش کسانیکه بعد از او به آن عمل کنند، بدون اینکه از اجر آنها چیزی کاسته شود….رواه المسلم
این گونه با پیروی و الگو برداری از پیامبرصلی الله علیه وسلم محبت الله را بدست می آوریم، و رستگاری آخرت را از آن خود کنیم.
ابن قیم رح می گوید:« نقل و عقل، فطرت و تجربه های ملت های گوناگون با اختلاف دیدگاها و مذاهب به این دلالت می کند که نزد یکی به پروردگار جهانیان و طلب رضایت او نیکی و احسان به مخلوقات او تعالی از بزرگترین اسباب جلب همه انواع خیر است. عکس آنها از بزرگترین اسباب جذب همه انواع شر، و هیچ چیزی به اندازه اطاعت و نزدیکی به اوتعالی و نیکی به بندگانش نعمت های الله را جلب و عذاب الهی را دفع نمی کند».
دهه اول ذی الحجه به همه مبارک!!!!.
بقلم: سعدیه حفیظ