چرا آمریکا از پیگیری جنایات جنگی نظامیان خود در افغانستان جلوگیری می کند؟

در این اواخر اطلاعاتی دردست است که حکومت امریکا از محاکمه کردن نظامیانش در افغانستان که مرتکب جنایات جنگی شده اند جلوگیری می کند. این امر باعث سروصداهایی در رسانه ها شده و انتقاداتی را در سطح جهان به وجود آورده است.این امر سبب گردید که به این موضوع بپردازیم و عوامل و اسباب این جلوگیری را مورد مداقه وبررسی قرار دهیم. بناءً اسباب وعوامل این خود داری از تحقق عدالت توسط نظام آمریکا را در نکات ذیل خلاصه می کنیم:
اول. آمریکا نگران این است که بررسی عملکرد نیروهای نظامی این کشور در محاکم قضایی به یک رفتار بین المللی تبدیل شود. به همین دلیل بود که جرج بوش پسر امضای بیل کلینتون رئیس جمهوری اسبق آمریکا را در مورد عضویت این کشور در دیوان بین المللی کیفری پس گرفت.
دوم. صدها هزار نیروی نظامی آمریکا در ۷۳۷ پایگاه در ۱۳۰ کشورخارجی که مراکز نظامی آن به ۶۰۰۰ پایگاه میرسد، مستقر هستند. این نیروها در کشورهایی که موافقتنامه استراتیژیک را با آمریکا به امضا رسانیده اند بیشتر مرتکب انواع جنایات شده اند و بر اساس قوانین تحمیلی آمریکا بر کشورهای میزبان تحت عنوان «کاپیتولاسیون» اتباع امریکایی بخصوص نظامیان این کشور، از مصونیت قضایی عام و تام برخوردار هستند، كه دستگاه قضایی این کشورها حق هیچ گونه بازخواست و محاکمه اتباع آمریکایی بویژه نظامیان این کشور را ندارند.
سوم. امریکا با دولت افغانستان موافقتنامه امنیتی به امضا رسانیده است که بر اساس این موافقتنامه نظامیان امریکایی در افغانستان از مصونیت قضایی برخوردار می باشند. و نظر به نکاتی که در مواد اين موافقتنامه ذکر به عمل آمده است به معنای اینست که جنایاتی که توسط نیروهای نظامی امریکا در قلمرو افغانستان ارتكاب يافته، در دادگاه های ملی افغانستان مورد بررسی و پیگرد قرار نمی گیرند، بلکه توسط دادگاه هایي که به همین مناسبت در کشور امریکا (که هر چند اندک می باشد) تشکیل می یابد، مورد پیگرد قضایی قرار می گیرند.
چهارم. اصل مسؤلیت کیفری: دیوان کیفری بین المللی عملکرد افراد را در هر نوع جنایت جنگی و ضد بشریت بررسی می کند. بنابراين با پرداختن دیوان بين المللي كيفري به جنایات جنگی امریکا در افغانستان، پای بسیاری از مقامات سیاسی و فرماندهان نظامی امریکا از جمله جرج بوش پسر، رئیس جمهوری امریکا که در سال ۲۰۰۱م فرمان حمله بر افغانستان را صادر کرد، دیک چنی معاون و کاولین پاول وزیر دفاع وقت وی تا مقامات دولت باراک اوباما رئيس جمهوری قبلی امریکا به پرونده باز خواهد شد و این به معنای شکست ابزارهای تحریمی امریکا است.
پنجم. دیوان صلاحیت تکمیلی دارد به این معنی که هرگاه اگر کشوری که جرم در قلمرو آن ارتکاب یافته باشد توانایی آنرا نداشته باشد تا به آن جرم رسیدگی کند آنرا به دیوان محول می کند. یا به عبارت دیگر، دیوان تنها زمانی می تواند اعمال صلاحیت کند که نظام قضایی ملی قادر یا مایل به اعمال صلاحیت نباشد که در رابطه به افغانستان نیز چنین است. افغانستان بر اساس موافقت نامه امنیتی کابل – واشنگتن نمی تواند نیروهای امریکایی را در دادگاه های ملی و بين الملی مورد پیگرد قضایی قرار دهد. ولی یکی از صلاحیت های دیوان بین المللی کیفری این است که خود نیز می تواند موضوعی را برای بررسی انتخاب نماید.
ششم. دیوان کیفری بین المللی با حمایت کشورهایی قصد بررسی پرونده جنایت جنگی نیروهای نظامی امریکا در افغانستان را دارد که واشنگتن هیچ ارزشی برای بسیاری از آنها قایل نیست و به آنها در حد کشورهای مستعمره خود می نگرد.
اگر چه دولت افغانستان عضو دیوان بین المللی کیفری است اما به دلیل ملاحظات روابط تنگاتنگ با واشنگتن به دشواری می توان تصور کرد که دولت کابل رسما با دیوان بین المللی کیفری برای بررسی جنایات نیروهای آمریکایی در افغانستان همکاری کند.
اگر قضات دیوان، مجوز آغاز تحقیق در خصوص جنایات آمریکا در افغانستان را صادر کنند، دولت افغانستان با توجه به عضویت در دیوان، از لحاظ حقوقی مؤظف خواهد بود که با دادگاه در این خصوص همکاری کند. هرگاه قضات دیوان، مجوز آغاز تحقیق در افغانستان را صادر کنند، دیوان قادر به انجام تحقیقاتی خواهد بود که می تواند حداقل منجر به طرح اتهام محاکمه مقامات سابق ایالات متحده در سطح بالا (جرج دبلیو بوش، دیک چنی و جرج تنت)، سربازان این کشور و کارکنان سیا (CIA) و حتی صدور قرار بازداشت برای آن ها شود.
با این حال، حکومت ایالات متحده امریکا هرگز به قضات دیوان کیفری بین المللی اجازه باز کردن این پرونده را نخواهد داد. برای آنکه بتوان به این مآمول دست یافت لازم است که تعداد زیادی از کشور های بزرگ دست در دست هم دهند تا بتوانند که امریکا را مجبور به قبولی احکام این دیوان گردانند. در ضمن باید دانست که قدرت های بزرگ از جمله امریکا خود را ملزم به عضویت در دیوان هایی نمی دانند که در کوتاه مدت یا دراز مدت دست آنها را بسته کند و برای آنها درد سر ساز شود. زمانی کشور های جهان می توانند که عساکر امریکا را در صورت ارتکاب جنایات به محاکمه بکشانند که این کشور مانند یک کشور کوچکی همچون کشور های جهان سوم قرار گیرد و امکانات تسلیحاتی و اقتصادی خود را از دست دهد. به امید چنین روزی