سازنده گان فردا
جوان یعنی نشاط، یعنی ادامه‌ی حیات یک ملت، یعنی قدرت وتوانایی که هنوز استهلاک نگردیده‌است. جوانان پیشقراولاً مسیرپیشرفت یک تمدن وپرچمداران نهضت‌های اصلاحی وبزرگترین سرمایه‌های یک ملت‌اند. آینده هرکشوری وابسته به نسل جوان همان کشورمی‌باشد.
سرنوشت یک ملت وآینده یک کشوربا تدبیرحکیمانه خردمندان، بازوان توانا وافکارجوانان همان کشورتعیین می‌شود. چرخ اقتصاد ملت‌ها بدست جوانان به حرکت درمیاید. درطول تاریخ این جوانان بوده‌اند که ازعزت واستقلال کشور خود دلیرانه دفاع وحراست کرده‌اند. مادرصدراسلام می‌بینیم که چگونه جوانان در بنای دولت اسلامی نقشی ارزنده ایفا کردند ازآنجمله می‌توان به جوانان صحابه ازجمله مصعب بن عمیر، عماربن یاسر، معاذ بن جبل، جعفربن ابی طالب، عبدالله بن عمر، برابن عازب اوسی، زیدبن ارقم، شرحبیل بن حسنه، سعد بن خثیمه، سمره بن جندب، حذیفه بن یمان و… اشاره کرد. برای ساختن یک تمدن وتحقق آرزوهای یک ملت به نیروی فعال وکارآمد نیازاست واین نسل جوان است که نیروی انسانی فعال راتشکیل می‌دهد، یک جامعه به هراندازه که ازنسل جوان وارسته وتربیت یافته برخوردارباشد به همان میزان، نسبت موفقیت‌اش بیشترخواهد بود. امروزکشورهای جهان رامی‌بینیم که بزرگترین سرمایه گذاری‌ها را درعرصۀ فعال سازی، جهت دهی وهدایت جوانان به نفع نسل آینده ومنافع ملی کشور، انجام می‌دهند. جوانان رابزرگترین نیروی بالقوه وبالفعل خود دانسته وتعلیم وتحصیل جوانان رادرصدراولویت‌ها وبرنامه‌های حکومت خود قرارمی‌دهند. یکی ازدانشمندان گفته‌است که شما نظام آموزشی یک کشوررابرایم تعریف کنید. من می‌توانم بگویم که آن جامعه درچه شرایطی قراردارد وتا ده سال آینده نیزدرچه وضعیتی قرارخواهد گرفت. وقتی به جوانان افغانستان می‌نگریم متأسفانه به این نیروی بالقوه واین سازنده‌گان چندان توجه‌ای صورت نگرفته‌است. براساس یک گزارش سازمان ملل، حدود هفتاد فیصد جمعیت افغانستان را جوانان تشکیل می‌دهد. هیچگاه توجیه وتعلیم درست این جوانان ازجمله اولویت‌های کشوری محسوب گردیده‌است. مشکلات عمده وعدیدۀ درعرصه تعلیم وتحصیل نوجوان وجوان به صورت مداوم موجود بوده‌است. ازعمده‌ترین‌های این مشکلات:
۱: فقراقتصادی وفقرفرهنگی
متأسفانه این دوعامل بسیاری ازجوانان را ازعرصۀ تعلیم وتحصیل دورنگه داشته‌است. کسی می‌تواند به دنبال تعلیم وتحصیل علم برود که ازلحاظ اقتصادی تأمین بوده ودغدغۀ نان رانداشته‌باشد. وقتی فامیل گرسنه باشد وخودش توانایی مصارف تعلیم وتحصیل را نداشته باشد چگونه می‌توان ادامه دهد؟ ازلحاظ فرهنگی، هم جامعه، هم خانواده کمترمشوقین جوانان درفراگیری علم وادامۀ تحصیل بوده‌اند. گاهی این والدین بوده‌اند که اطفال ونوجوانان رابه ترک تعلیم تشویق نموده آنها را به کارکردن ترغیب می‌کنند.
۲:عدم وجود مربیان مسلکی درمکاتب ودانشگاه‌ها
سطح پایین کیفیت درسی، باعث گردیده که مربیان دارای سویه پایین علمی را فارغ بدهند. درمعارف وجود استادان غیرمسلکی باعث پذیرش کم متعلمان دردانشگاه گردیده، به اعتراف خود معلمان بیسواد، فارغ می‌کنند! کیفیت پایین درسی دردانشگاه نیزموجب گردیده تاجوانان باتحصیلات عالی، اما باسطح پایین علمی ازدانشگاه فارغ گردند.
۳:کمبود امکانات درسی
عدم موجودیت نصاب درسی معیاری چه درمعارف وچه درتحصیلات عالی وسایل کمک درسی، کمبود کتابخانها، لابراتوارها وعدم انجام کارهای تحقیقی توسط دانش‌آموزان ودانش جویان ازمهمترین عوامل پایین آمدن سویۀ علمی جوانان گردیده‌است واین مشکلات بصورت حادترآن درولسوالی‌های دورافتاده مشاهده می‌گردد.
۴:هیولای کانکور
ازدغدغه‌های مهم واساسی جوانان امروز عبورازکانکوربرای ورود به دانشگاه می‌باشد. جمعیت محصلان کل کشوراز”چهارهزار” درسال ۱۳۸۱ ه.ش به بیش از۶۰هزاردرسال ۱۳۹۰ رسید. این ارقام در تاریخ تحصیلات عالی افغانستان بی‌سابقه بوده‌است. درسال ۱۳۸۹ تعداد اشتراک کننده‌گان کانکور ۱۱۷ هزارتن وتعداد مشمولین به دانشگاه ۴۱۶۹۰ که تقریباً %۲۱ اشتراک کننده‌گان را تشکیل می‌دهد که این فاجعه است. آینده این رقم بالای ناکامان چه خواهد شد؟ برای خانواده‌های که اقتصاد ضعیف دارند تنها راه ورود به دانشگاه عبورازین گردندۀ مشکل می‌باشد چرا که این افراد به مانند خانواده‌های پولدارنمی‌توانند با پرداخت فیس، جوانان‌شان راشامل مؤسسات تحصیلات عالی خصوصی سازند. هوش سرشارواستعدادعالی جوانان افغان به سمت صحیح و درست آن جهت داده می‌شود، باید ازتوانمندی‌هایشان برای خود کفایی کشوراستفاده صورت گیرد نه اینکه این سرمایه‌های بزرگ به حال خودشان رها شوند، انرژی، وقت وتوان‌شان درراه‌های بیهوده هدر برود. به گفتۀ بزرگان، طبیعت اعضا وجوارح، فکروانرژی قسمی است که باید فعالیت کنند اگربه راه خیر مصروف نشوند حتماً به راه شروفساد مصروف خواهند گردید.
منابع:
۱: الشباب المسلم بین تجربه الماضی وآفاق المستقبل”دکتورعبدالحلیم عویس”.
۲:www.daily Afghanistan.com
۳:www.8am.com
۴:www.kabulnath.com