ایمان به خداوند ودود
گزیده‌ای از کتاب بنای ایمان در پرتو قرآن
ترتیب کننده: ملکه یوسفی
معنی ودود یعنی دوستدار بندگانش؛ این جنبه از ایمان به طور مطلق از مهمترین جوانب است و چرا این گونه نباشد در حالی که هرگاه بنده میزان محبت پروردگارش نسبت به خود را بشناسد و بداند که بر ورودش به بهشت حریص است، و بالاترین معامله را با او می‌نماید این حالت ماهیتش به گونه‌ایست که سبب می‌شود پیوسته بنده نسبت به پروردگارش حسن ظن داشته باشد و همچنین او را دوست داشته و مشتاقش باشد و با درونی پر از رضایت و تسلیم به پیشواز تقدیراتش می‌رود و به انجام طاعاتش می‌شتابد و پژواک این حالت در روابطش با مردم نمودار می‌شود، در نتیجه آنان را دوست می‌دارد و بر هدایت شان حریص و آزمند شده و برای خطاهایشان عذر تراشی می‌کند و بردبارانه با آنان رفتار کرده و با نرمش و آرامش با آنان برخورد می‌کند. بدین خاطر ضروری است که به این جنبه‌ی ایمانی اهتمامی خاص داشت و از اولین مطالبی باشد که در قلبهایمان بنیان می‌نهیم. در طی استحکام این جنبه در یقین ما و غلبه‌اش بر بخشی از احساسمان، سبب می‌شود علاقه و رابطه میان ما و خداوند رنگ و شکلی خاص به خود بگیرد تا تبدیل به علاقه‌ی دوستی و اخلاص و شوق و رضایت و خوشختی شود بدون شک این علاقه زمینه ساز اثری بزرگ در ارتباط ما با حوادث زندگی و عبادات خواهد بود. به این معنی که ما هرگز فقط با نیرو محرکه ترس از خداوند به حرکت در زندگی و انجام عبادات نمی‌پردازیم، بلکه همچنین با انگیزه محبت و شوق نسبت به خداوند نیز این کارها را می‌کنیم. به سوی نماز می‌شتابیم در حالی که این سخن محبوبمان ص را تکرار می‌کنیم که «أرحنا بها یا بلال» و همچنین در تمامی کارهای زندگیمان نیز این گونه عمل می‌کنیم.
چرا خداوند ما را دوست دارد؟
خداوند بزرگ به نسبت دیگر مخلوقاتش، محبت خاصی به آدمیان دارد و چرا این گونه نباشد در حالی که آدمیان نفخه‌ای از روح اویند:{إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي خالِقٌ بَشَراً مِنْ طينٍ (۷۱) فَإِذا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فيهِ مِنْ رُوحي فَقَعُوا لَهُ ساجِدينَ} «یادآور شو وقتی که پروردگارت به فرشتگان گفت: همانا من آفریننده بشری از گل هستم، پس چون آن را سر و سامان داده و برابر کردم، و از روح (خلق کرده) خود در او دمیدم، پس (همه) سجده کنان به او بیفتید» (ص: ٧١ – ٧٢).
به ملائکه دستور داد تا نسبت به آدم سجده ببرند و آدمیان را بر بسیاری از دیگر مخلوقاتش برتری داد: {وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى کَثِیر مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضِیلاً} «و البته اولاد آدم را گرامی داشته و اکرام نمودیم و آنان را در خشکی و بحر برداشتیم و به آنان از چیزهای پاکیزه روزی دادیم و آنان را بر بسیاری از آفریدگان خویش برتری آشکار دادیم»(الإسراء: ٧٠).
دلیلی قوی‌تر از این در مورد محبت خاص خدا نسبت به بندگانش وجود ندارد که ملائکه برای اینکه به خداوند نزدیک شوند برای آدمیانی که در روی زمین هستند دعا و طلب بخشش می‌کنند.{ تَكَادُ السَّمَاوَاتُ يَتَفَطَّرْنَ مِنْ فَوْقِهِنَّ ۚ وَالْمَلَائِكَةُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِي الْأَرْضِ ۗ أَلَا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ }«نزدیک است که آسمان‌ها (از عظمت وحی) از بالایشان بشکافند، در حالیکه فرشته‌ها با ستایش پروردگارشان را تسبیح می‌گویند و برای کسانی که در زمین هستند آمرزش می‌خواهند. آگاه باش که الله آمرزگار مهربان است»(الشورى: ٥).
از این روی بر ما واضح و آشکار می‌گردد که چرا خداوند نسبت به بندگانش علاقمند است و آنان را دوست می دارد و با لطف و رحمت و احسان با آنان برخورد می‌کند و می‌خواهد که تمامی خیرها نصیب آنان گردد… فرقی نمی‌کند مؤمن و کافر شان… نیکوکار و بدکار شان… خداوند سبحان نسبت به هر فردی که قـدم بـر روی زمین نهاده مشـاق است حتی یهودی، مسیحی، راهـزنها و دزدها… آرزومند (هـدایت) همگان است و خواهان توبه و بازگشت شان به سـوی خـداوند و ورودشان به بهشت است.
نشانه های دوستی و علاقه
خداوند به شدت خواهان توبه و بازگشت تمامی بندگانش است: از جمله یهودیان و مسیحیان هر چند آنان مطالب پوچ و باطلی به خداوند نسبت می‌دهند که هستی از آن به لرزه و تکان می‌افتد. اگر در این کلام شک داری، در آیاتی که خداوند آنان را مورد خطاب قرار داده و جلوه هایی از دوستی در آن نمایان است بنگر: { یا بَنی إِسْرائیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَى الْعالَمینَ○
وَ اتَّقُوا یَوْماً لاتَجْزی نَفْسٌ عَنْ نَفْس شَیْئاً وَ لایُقْبَلُ مِنْها شَفاعَةٌ وَ لایُؤْخَذُ مِنْها عَدْلٌ وَ لا هُمْ یُنْصَرُونَ } «ی فرزندان يعقوب! یاد آور شوید نعمت مرا که بر شما ارزانی داشتم و نیز اینکه شما را بر جهانیان (هم عصرتان) فضیلت دادم. ﴿۴۸﴾ و از روزی بترسید که کسی نمی‌تواند برای کسی کاری را انجام دهد، و از کسی شفاعت پذیرفته نمی‌شود، و از کسی بدل و عوض گرفته نشود و نه یاری می‌شوند» (البقرة: ٤٧ – ٤٨).
اگر خداوند به خاطر جزای کار هایشان خواهان به آتش افکندن آنان است چرا به این روش با آنان سخن می‌گوید و به لفظ بنی اسرائیل آنان را صدا می‌زند و آنان را به پیامبرش نسبت می‌دهد. آیا این نشانهٔ آرزومندی نسبت به هدایت شان نیست؟
عذرخواهی عذر آورندگان را می‌پذیرد: از جمله دلایل محبت خداوند نسبت به بندگانش این است که عذر خواهی آنان را می‌پذیرد هر چند مرتکب گناهان شده و حجم آنها فراوان باشد، کافی است که با ندامت و پشیمانی و معذرت خواستن و توبه رو سوی او آورند آنان را مورد عفو و بخشش قرار می‌دهد گویی هیچ کاری نکرده‌اند. با من در این سخن خداوند بیندیش: {قَالَ رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ} «ای پروردگارم! من به خود ظلم کردم، پس مرا بیامرز. و الله او را بخشید، یقینا او آمرزندۀ مهربان است» (القصص: ١٦).
اینچنین و به سادگی تمام می‌بخشد… گفت: پروردگارم مـرا بـخش پس او را بخشید … بعد از این چه می گویی؟!
حلم و بردباریش نسبت به ما: خداوند در کمین بندگانش ننشسته و منتظر این نیست تا خطایی از ایشان سر بزند و دچار عذابشان گرداند بلکه بردبارانه با آنان برخورد می‌کند و از لغزشها و اشتباهات آنان در می‌گذرد: {إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُوا ۖ وَلَقَدْ عَفَا اللَّهُ عَنْهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ } «يقينا آنان که از میان شما در روز روبرو شدن دو گروه (مسلمانان و کفار) پشت گردانیدند (فرار کردند) جز این نیست که شیطان آنها را به سبب بعضی گناهانی که کرده بودند، لغزانید. البته الله آنها را عفو کرد، بی‌گمان الله آمرزنده بردبار است» (آل عمران: ١٥٥).
قوانین و شریعتش جملگی رحمت است: از عمده ترین دلایل محبت خداوند نسبت به بندگانش این است که قوانینی را که برایشان وضع نموده بر طبق مصلحت ایشان بوده و سبب جاری شدن رحمت بر ایشان می‌شود: {یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الأَنْصابُ وَ الأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ○ إِنَّما یُریدُ الشَّیْطانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ وَ یَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ}«ای کسانی که ایمان آورده اید، جز این نیست که شراب و قمار و بتان و تیرهای قرعه (فال بینی) همه پلید و از کار شیطان‌اند، پس از آن پرهیز کنید تا رستگار شوید، جز این نیست که شیطان می‌خواهد به وسیلۀ شراب و قمار میان شما دشمنی و کینه ایجاد کند، و شما را از یاد الله و نماز باز دارد، پس (با این همه مفاسد) آیا باز می‌آیید؟» (المائدة: ٩٠ – ٩١).
معامله بزرگوارانه و کریمانه‌اش با ما: اگر کسی گناهی مرتکب شود و يا کار نیکی انجام دهد و خداوند به ماننى آن او را پاداش دهد این عدالت است، اما خداوند به این روش با ما معامله نمی‌کند بلکه با بزرگ منشی عجیبی با ما برخورد می‌کند:{مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزى إِلاّ مِثْلَها وَ هُمْ لایُظْلَمُونَ } «هر کس کار نیکی انجام دهد پس ده برابر به او پاداش است، و هر که کار بدی انجام دهد تنها مانند آن سزا خواهد دید، و به آنها هرگز ظلم نخواهد شد» (الأنعام: ١٦٠).
در باره‌ی نویسنده: دكتور مجدى هلالى جراح قلب و یکی از بزرگان دعوت اسلامی (اخوان المسلمین) در مصر می‌باشد وی از دوران تحصیل به تأليف كتاب روى آورد و ده ها كتاب در عرصه دعوت اسلامى و ترتيب ايمانى تقديم جامعه اسلامى نمود.
گرفته شده از: فصلنامه بینه، شماره ۴۵