حج و نیازمندی های مادی و معنوی ما

حج و نیازمندی های مادی و معنوی ما
مقدمه:
الحمدلله و الصلوة والسلام علی رسول الله و علی آله و اصلاحبه و من والاه و بعد:
خوانندگان محترم! در این مقاله کوتاه کوشش به این شده است که روی موضوع فضیلت حج و نیازمندی های مادی و معنوی ما مسلمانان تحت بررسی قرار گیرد و از آن به عنوان بهترین عبادت استفاده شوده و به این ترتیب تغییر مثبت به حال خود و امت خود بیاوریم.
معنی لغوی حج:
حج در لغت به معنی قصد رفتن به سوی شی بزگ و قابل تعظیم را گویند.
معنی اصطلاحی حج:
قصد کردن زیارت بیت الله به خاطر اداء کردن رکن از ارکان اسلام است و یا هم زیارت کردن مکان مخصوص در زمان مخصوص و با انجام دادن فعل مخصوص را حج گویند.
فضیلت حج:
این عبادت بزرگ رکن از ارکان پنجگانه اسلام است و برای هر مسلمان که توانایی مالی و بدنی داشته باشد, اداء کردن آن فرض می باشد.
چنانچه الله متعال در قرآن کریم میفرماید: وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ. (آل عمران: ۹۷)
ترجمه: و براى خدا حج آن خانه بر عهده مردم است [البته بر] كسى كه بتواند به سوى آن راه يابد و هر كه كفر ورزد يقينا خداوند از جهانيان بى‏نياز است.
در مورد فضیلت حج احادیث زیاد وارد شده است و در این جا برخی از آن ها را می آوریم:
حدیث اول: عبدالله بن عمر ضی الله عنهما روایت می کند که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: “بُنِيَ الإسْلَامُ علَى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أنْ لا إلَهَ إلَّا اللَّهُ وأنَّ مُحَمَّدًا رَسولُ اللَّهِ، وإقَامِ الصَّلَاةِ، وإيتَاءِ الزَّكَاةِ، والحَجِّ، وصَوْمِ رَمَضَانَ.”
ترجمه: اسلام بر پنج چیز بنا شده است: گواهی دادن بر این که معبودی برحق جز الله وجود ندارد, برپا نمودن نماز, پرداختن زکات, حج و روزه ماه رمضان. (به روایت بخاری)
حدیث دوم: از حضرت جابر رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: حج مبرور (قبول شده) جزای جز جنت ندارد.
گفتند: ای پیامبر خدا! حج مبرور چیست؟
فرمود حج مبرور آن است که به مستحقین طعام داده شود و سلام (بین تان) رایج گردد (و به همدیگر سلام کنید). (به روایت امام احمد رحمه الله)
حدیث سوم: از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله فرمودند: عمره تا عمره دیگر کفاره تمام گناهان می گردد و حج مقبول هیچ عوضی دیگر جز جنت ندارد. (به روایت بخاری)
حدیث چهارم: از مادر مومنان عایشه رضی الله عنها روایت است که گفتم: یا رسول الله! جهاد بهترین اعمال است, پس آیا ما هم جهاد نکنیم؟
ایشان صلی الله علیه وسلم فرمودند: بهترین جهاد شما حج قبول شده است و در لفظ دیگر بخاری همین قدر ذکر است که جهاد شما حج مقبول است. (به ورایت بخاری)
فواید معنوی حج:
۱- حج وسیله افزایش نیکوکاری و تقوا:
حج عبارت از جهاد در مقابل نفس اماره است و حاجی به وسیله آن نفس خویش را پاک و تهذیب می نماید و بهترین طریق و تجربه برای تقویت قوت اراده مومن می باشد و کسی که به صورت درست حج نماید, تمامت قوت و انگیره های گذشته خویش را به دست می آورد.
به طور مثال: همین که یک حاجی عازم حج می شود و همین که عزم زیارت بیت الله در ذهنش راسخ می گردد, خوف خدا, پرهیزگاری, توبه, استغفار و اثرات نیکوکاری او را احاطه می کنند واز دوستان و اقارب و سایر تعلقات دنیوی می برد و به یک شخص تبدیل می شود که گویا آن شخص قبلی نیست و به علت رجوع به سوی الله متعال قلبش دارد پاک و تمیز می شود و متوجه گفتار, کرداد و تعاملش می گردد تا خداوند جل جلاله از او راضی شود, و با دیدن سایر صحنه های حج به یاد محشر می افتد, گویا صحنه حساب و کتاب قیامت را عملا مشاهده می کند, و به همین دلیل حج بهترین طریق ازدیاد تقوا به حساب می رود.
پس هر مسلمان که توانایی اداء کردن این فریضه را داشته باشد, باید فرصت را از دست ندهد و خصوصا دعوت گران راه خدا که از همه بیشتر به این وسیله بزرگ تقوا نیازمند هستند, چون بعضی اوقات گرایش های دنیوی به تقوی ومعنویات ایشان صدمه می زند, و این عبادت بزرگ بهترین طریقه تجدید آن عهد صدمه دیده می باشد.
۲- حج علاج بیماری های نفس و روانی:
علماء روانی می گویند که انسان در طول زندگی خویش اکثرا با غم ها و بیماری های نفس و مشکلات و پریشانی های روانی و روحی گرفتار می شود و بهترین طریقه حفظ توازن و دوری از این بیماری ها این است که انسان قلب و ذهن خویش را از تمام افکار نا درست خارج سازد و در غیر آن زندگی انسان به چالش جدی مواجه خواهد شد, بناء توصیه می کنند که انسان باید سال یک یا دو بار به سیاحت برود تا مفکوره های نادرست از ذهنش دور گردد و الحمدلله دین مبین اسلام چهارده قرن پیش برای پیروان خود بیان کرده که آن سیاحت حج است, گرچند سفر حج نسبت به سایر سفر ها سخت و دشوار است اما با وجود آن, وقتی از سفر حج برمی گردد, آنقدر احساس آرامش روحی و روانی می کند که هیچ کسی دیگر مانندش را نمیداشته باشد و بار ها به دل خود شوق می کند که هر سال به حج برود و از آن لذت ببرد, پس مراسم حج کاملا مثل فارمت کردن کمپیوتر است که نفس انسان را از امراض روحی و روانی پاک, نشیط و فعال می سازد.
۳- تمرین صبر و استقامت در حج:
سفر حج خصلت صبر را در انسان میافزاید, زیرا در سفر حج خستگی و ماندگی زیادی به انسان می رسد و او نفس خود را به این تربیت می نماید که بر خود باور و اعتماد داشته باشد و عادات بدی مانند جنگ و جدل, دشنان دادن به دیگران… را ترک نماید و یک شخص مسلمان با تقوا شود.
فواید مادی حج قرار ذیل می باشد:
۱- فواید صحی و بدنی حج:
صحت روانی انسان با صحت بدنی او رابطه مستقیم دارد و از جانب دیگر در عبادت حج, رفت و آمد و دویدن از عبادت های اساسی به شمار می رود و تحقیقات جدید اصرار می ورزد که تمرینات بدنی بهترین علاج امراض مزمن می باشد و به خصوص برای انسان های بزرگ سال بسیار مهم می باشد و تحقیقات جدید نشان می دهد که پیاده روی به سرعت معتدل در یک ساعت بین ۴ – ۵ کیلو متر فاصله, چهل فیصد امراض قلبی را کاهش میدهد و تنفس انسان را خوب می سازد و از تخریب استخوان ها جلوگیری می کند.
از جانب دیگر, علم نوین به این نتیجه رسده است که مکه مکرمه مرکز جاذبه زمین است و وقتی انسان به سوی قبله رو می آورد از لحاظ مادی با جسم خود به سوی مرکز جاذبه زمین میرود؛ و ازلحاظ معنوی با روح خود به سوی مرکز جاذبه شرعی میرود که همانا کعبه است.
پس هر کس به آن جا برود به خاطر جاذبه که آن جا دارد, آلام و دردهای نفسانی خود را سبک و آرام می سازد و با میدان های مقناطیسی که اورا به مکه مکرمه می کشاند سازگار می شود.
۲- فواید صحی آب زم زم:
چاه زم زم قدیمی ترین چاه است که آب از آن فوران می کند و تحقیقات علمی نشان داده است که آب زم زم از هر نوع ویروس پاک و تمام انواع مریضی به وسیله آن تداوی می گردد.
همان طوری که رسول مبارک صلی الله علیه وسلم می فرماید: “آب زم زم را به هر علتی که بنوشند مفید است” و نیز می فرماید: “این آب مبارکی است که گرسنه را سیر می کند و بیمار را شفا می دهد.”
۳- کسب قوت از حجر الاسود:
ممکن این سخن تا اندازه عجیب معلوم شود, مگر در عصر حاضر به عنوان یک سخن علمی قابل قبول زمانی که انسان از نزدیک حجر الاسود میگذرد و یا به آن دست میزدند و آنرا می بوسد, احساس یک نوع قوت می نماید.
۴- فواید اجتماعی حج:
اول: جمع شدن و گردهم آمدن مردم از ملت های مسلمان سراسر جهان در یک مدت و آن هم با این چنین یکدلی, یکسویی, همکفری و هم آهنگی و با این چنین احساسات پاکیزه و مقاصد والا, در حقیقت نعمت بزرگی است که اسلام برای مسلمانان ارزانی فرموده است.
پس یکی از فواید اجتماعی حج تعارف مسلمانان و استحکام روابط شان می باشد که به خاطر رضای الله متعال با همدیگر تعارف حاصل می کنند.
دوم: فایده دیگری حج این است که در بین مسلمانان جهان آگاهی سیاسی و انتمای به وطن بزرگ اسلامی را تقویه میکند.
سوم: فریضهء حج روحیه وحدت را بین مسلمانان تقویت می بخشد که در هر شرایط برای مسلمانان خیلی مهم است.
چهارم: فایده اجتماعی دیگر حج این است که سلوک اجتماعی انسان را تهذیب می نماید و در بین مسلمانان قوت مهربانی و ترحم را ترسیخ می بخشد.
نیجه گیری:
به هر حال, به گفته امام مودودی رحمه الله, حالت ما مسلمانان به کودکی می ماند که در بین جواهرات به دینا آمده و به مرور زمان آن جواهرات برایش بی ارزش می شود! برای ما هم الله متعال برخی نعمت هایش را راحت و رایگان داده است و از جمله اسلام و مسلمانی ما که در خانواده مسلمان به دنیا آمده ایم, اما ارزش این دین بزرگ و نعمت هایش را فراموش کرده ایم, همیشه شعایر دین ما تبدیل به عادت بی روح گردیده از جمله حج که بزرگترین منبع تقوا و پرهیزگاری است.
متاسفانه هم چشمی ها و رقابت های ناسالم همه میادین زندگی مسلمانان را شامل شده است و حتی عرصه عبادات را نیز متضرر ساخته است, و در بین عبادات از همه بیشتر حج و قربانی از آن متاثر شده اند و اکثر مسلمانان این عبادات را به خاطر تقرب به درگاه الهی نه, بلکه به خاطر رقابت های نادرست انجام میدهند, و به همین خاطر است که هیچ تغییر مثتب برای حاجی دست نمی دهد! و از حج با صفات و کردارهای بر میگردد که با خود برده بود!
و اگر به بُعد دیگر حج را بنگریم, در حقیقت به لشکر جهانی مسلمانان می ماند که از این طریق می شود دردهای امت را مداواء کرد.
به طور مثال: اگر هر حاجی صد دالر به خاطر امت بپردازد سالانه به چند ملیون دالر خواهد رسید؟ که تو سط با فقرزدایی و هزاران امراض مادی و معنوی دیگر مبارزه کرد…
“تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل”
منابع:
۱- ارکان اسلام, نوشته مولوی امین الله ازره وال رحمه الله
۲- خطبه های نماز جمعه.
۳- از قبله است جی میدانی, نوشته محمد جمالزهی