کسب و کار از منظر اسلام

نویسنده: علیا حیات تاشقرغانی

کار در لغت به معنی فعل و عمل است و در اصطلاح عبارت است از فعالیتی است نسبتأ دایمی و مشروع که به تولید کالا یا خدمات می انجامد و به آن دست مزدی تعلق میگیرد.
در اسلام هر آن عمل که منتج به منفعت انسان گردد، به آن تاکید شده است که از آن جمله کسب و کار و به دست آوردن روزی حلال میباشد که مسلمانان را به آن تشویق و از کسالت و تنبلی پرهیز داشته است.
بدون شک خداوند متعال انسان را آفرید و به خاطر امرار معاشش اسباب و وسایلی را در خدمت آن قرار داد تا با آن کار و تلاش کند و امرار معاش نماید از جمله:زمین،آب و خاک و…
از حبوبات و غله جات گرفته تا میوه های مختلف که روزانه از آن استفاده میکنیم حاصل کسب و کار دهقان زحمتکش وطن ما است، که خداوند متعال به وسیله آنان در خدمت ما قرار داده است .
گذشته از آن، آنچه را که امروزه در طبیعت و ماده و جهان تکنالوژی میبینیم و از آن بخاطر سهولت زندگی استفاده میکنیم،حاصل کار و زحمتکشی های انسانان بوده است به همین سبب پیامر محبوبم همواره امت شان را بخاطرکسب وکار و به دست آوردن روزی حلال تأکید کرده است آنچنان که میفرمایند:«طلب الحلال فریضة بعد الفریضة»
یعنی :طلب نمودن روزی حلال فریضهء است بعد از فریضه دیگر.
و در حدیث دیگری میفرمایند:«هیچ کسی طعامی نخورده است که بهتر از آن شخص باشد که از کسب و کار دست خود طعام میخوردو یقینا نبی خدا داؤد علیه السلام از کسب دست خود طعام میخورد» و در جایی دیگر میفرمایند:« اگر یکی از شما هیزم جمع کند و آنرا بر پشت خود حمل کرده بفروشد بهتر است برایش ازینکه گدایی کند، خواه مردم برایش دهند یا ندهند.»
و در روایت از انس رضی الله عنه آمده است که «روزی رسول الله صلی الله علیه وسلم با سعد ابن معاذ مصافحه و دست پرسی کرد،دستان سعد رضی الله عنه سخت و درشت شده بود پیامبر صلی الله علیه و سلم پرسید:چرا دستانت این چنین درشت و سخت است؟ سعدگفت:در باغ خرمای خود به کلند وبیل کار میکنم تا به عیالم نفقه حلال بدست بیاورم و برایشان بدهم رسول الله صلی الله علیه و سلم دستان سعد را بوسید و گفتند:این دستی است که آتش به آن نمیرسد و در روایت آمده است این دستی است که الله آنرا دوست دارد»
سبحان الله!این سخنان شیرین پیامبر محبوبم است که دل هر دهقان و کارگری را خوش میسازد و طبعا شامل هرآن کارگر و ماموری میشود که وظیفه خویش را صادقانه و بدون غدر و خیانت اداء نموده اند چون رسول الله صلی الله علیه و سلم میفرمایند:«خداوند دوست دارد که هر گاه فردی از شما کاری کند و آنرا محکم و بی عیب انجام دهد.»
بلی عزیزان!این همه رهنمود های اسلام انگیزه شده بود برای مسلمانان پیشین ما، که در آن زمان ندا سرداده میشد تا فقرا حاضر شوند و زکات بیگیرند اما کسی حاضر نمیشد تا زکات بیگیرند چون هیچ فقیری نبود چه حالت پر شکوهء داشته ایم ما،اما اگر حالا با حالت امروزی کشور جوامع اسلامی مقایسه کنیم در هر کوچه و پس کوچه های این امت فقیر و گدا ها دست گدایی بلند نموده اند خصوصأ کودکان دست فروش وطن عزیز ما قلب های مارا پاره پاره میکنند.
به هر حال پیامی دارم برای هم وطنان ثروتمند خود کمک های مقطعی هیچ دردی را دوا نمیسازند هرکدام شان ده،ده فقیری را زیر نظر کنند برای آنان به قدری کمک نمایند تا زمینه کار برایشان فراهم شود تا هیچ فقیری در ین سرزمین باقی نماند به امید افغانستان سربلند و خالی از فقر.