جایگاه علم و دانش در ترقی و پیشرفت ملت‌ها
پیدایش علم و دانش باخلقت انسان برابری میکند،نقش علم و دانش در زندگی انسانها این است که راه سعادت، تکامل و راه ساختن را به انسان می آموزد، در دین مقدس اسلام توجه خاص به علم دانش شده است، زیرا علم و دانش در زندگی انسانها نقش حیاتی دارد، از اینرو اولین ندای که بر پیامبر بزرگوار اسلام شده است با کلمه اقرا آغاز شده است، بی گمان ارزش انسان در آموزه های قرآنی به دانش است از این جاست که تسخیر فرشتگان و هستی زمانی برای انسان شدنی شد که الله متعال اسمای خود را به انسان تعلیم داد. الله متعال در آیات متعددجایگاه ویژه برای اهل ایمان و دانشمندان قایل شده است چنانچه میفرماید: یرفع الله الذین آمنوا منکم والذین اوتوا العلم درجات ترجمه:خداوند کسانی را که ایمان اورده اند و کسانی را که علم به آنان داده شده درجات عظیمی می بخشد.و در آیت دیگری میفرماید: هل یستوی الذین یعلمون والذین لا یعلمون: آیا آنان که میدانند با آنان که نمیدانند برابر اند، همچنان در آیت دیگری خطاب به پیامبر صلی الله علیه وسلم میفرماید قل رب زدنی علما، پیامبر گرامی اسلام نیز در حدیث میفرماید که طلب العلم فریضة علی کل مسلم و مسلمه فرا گرفتن علم و دانش بر هر مرد و زن مسلمان فرض است.
ترقی و پیشرفت ملت ها منوط به علم و دانشی که دارند و تلاشی که در راه بدست آوردن علم و دانش متحمل میشوند است، امروزه آنچه از جلوه های تمدن و ترقی در کشور های صنعتی و پیشرفته دنیا به چشم میخورد، دست آورد علم و دانش است، هرچند در پیشرفت و ثروت این کشورها موارد مانند استعمار چپاول و غارت دارایی های کشورهای مستعمره نیز نقش اساسی داشته است که این موارد به اثر نداشتن عقیده سالم بوجود آمده است اما نمیتوان از نقش علم و دانش درپیشرفت این کشورها چشم پوشی کرد .به موازات این پیشرفت اقتصادی متاسفانه فقر معنوی و اخلاقی از چالش های بزرگ موجود در فراروی این کشور ها است که آینده بشریت را به خطر مواجه ساخته است، در مقابل یکی از مصایب کشور های فقیر، فقر فرهنگی و محرومیت از دانش روز است ،که در کل درصد کمی از این مردم مسلحه با سلاح علم و دانش اند، در حالیکه بعضی از این کشور ها از منابع مادی (نفت، گاز، معادن و…)غنی برخوردار هستند ولی تنها داشتن منابع مادی به خودی خود نقش تعیین کننده را در پیشرفت اقتصادی ندارند روند توسعه را منابع انسانی مشخص میکند .
در حقیقت آینده هر ملتی را نیروی انسانی آن (دانشمندان، مهندسان، پزشکان، کارگران ماهر …) تعیین میکند از این رو است که پیشرفت ها و عقب ماندگی کشورها در کنار عوامل دیگر ریشه در سوابق کاری آنها در عرصه آموزش و پرورش دارد.سرمایه گذاری در زمینه نیروی انسانی مهم تر و سودمند تر از سرمایه گذاری در طرح های صنعتی است از اینجاست که برخی باورمند اند که نازل بودن رشد اقتصادی در جوامع در حال توسعه ناشی از کمبود سرمایه گذاری در سرمایه های انسانی است.
عموم اطفال از یکصد سال پیش در اروپا به مدرسه رفته و می روند ولی متاسفانه در بعض کشورها امکان تحصیل برای همگان فراهم نیست ،مدرسه بر علاوه آموزش خواندن و نوشتن حس کنجکاوی افراد را نیز بیدار میکند و باعث میشود،فرد از محیط خانواده و جامعه خود فراتر بیاندیشد ودنیای متفاوت با دنیای خودش را کشف کند فقط به همین یک دلیل هم که باشد میتوان مدرسه را محرک اصلی در توسعه و پیشگیری از فقر و عقب ماندگی تلقی کرد، بناء اگر در کشور های جهان سوم به آموزش توجه نشود، تلاش های که برای رشد توسعه و مبارزه با فقر انجام میگیرد موفق نخواهد بود، ملتهای که از نعمت سواد و دانش بی بهره اند همیشه زیر دست کشورهای مترقی و جهان پیشرفته قرار میگیرند و این نداشتن علم و دانش باعث میشود که کورکورانه هر آنچه از جوامع غربی میاید را تقلید نموده و تحت تاثیر ان قرار گیرد ،و از اینجاست که این کشور ها تحت استعمار قرار میگیرند و کشور های استعمارگر هرگز نمیخواهند که مردم کشور های تحت استعمار با سواد گردند و از وابستگی و فقر نجات یابند بلکه تلاش مینمایند که این مردم بیشتر در نادانی فقر وابسته به آنها باقی بمانند.و باز میبینیم کشور هایی که توانسته اند خود را به کاروان تمدن برسانند کم کم قدرت پیدا کردند و خود را از یوغ استعمار نجات بدهند. از اینجاست که گفته اند دانایی توانایی است و انسان بیسواد کور است.
چنانچه در تعبیر مولوی : ای برادر تو همه اندیشه ای مابقی جز استخوان و ریشه ای
بناء کشور های اسلامی اولین گزینه را درکنار داشتن عقیده سالم برای پیشرفت و رهایی از وابستگی به جهان را باید در سرمایه گذاری بالای نیروی انسان و فراهم ساختن زمینه تعلیم و تعلم بدانند و در نهایت تلاش نمایند تا سهولت های را برای جوانان هم از دختر و پسر میسر بسازند تا در کسب علم و دانش از پیش بیشتر تلاش نمایند تا باشد مشکلات موجود در جامعه از بین رفته و کشور مترقی و متمدن برای خود بسازیم.
نویسنده: یلدا “رحیمی”